ความตายในดินแดน โทราจา

เกาะสุราเวซี อินโดนีเซีย
ทานา โทราจาเป็นดินแดนที่ล้อมรอบด้วยเทือกเขา ตั้งอยู่ตอนใต้ของเกาะสุราเวซีสันนิษฐานว่าชาวโทราจามีกำเนิดมาจาก กลุ่มชนในวัฒนธรรมดองซอน ประเทศเวียดนาม เดินทางมาทางอินโดนีเซีย ผ่านฟิลิปปินส์ และอินโดนีเซียตะวันออก ซึ่งคนกลุ่มนี้นำเอาเทคโนโลยีการทำเหล็ก และภาษาออสโตรนีเซียนมาด้วย ปัจจุบันดำรงชีพด้วยการทำนาตามไหล่เขา เลี้ยงสัตว์และทำป่าไม้ พืชสำคัญได้แก่ ข้าวโพด ถั่ว กาแฟ และพืชผัก
สังคมโทราจา แบ่งออกเป็น 3 ชนชั้น
- ชนชั้นสูง เรียกว่า โทกาบัว
- ชนชั้นกลาง เรียกว่า โทมากากา
- ชนชั้นล่าง เรียกว่า โทบูดา
การจัดพิธีกรรมเกี่ยวกับความตาย มีหลายแบบขึ้นอยู่กับสถานภาพ ทางสังคมของผู้ตาย จำแนกได้ดังนี้
1.ดีสิลลี่ เป็นพิธีกรรมของเด็ก หรือทารกของชนชั้นล่างของโทราจา ถ้าเด็กทารกตายในขณะที่ฟันยังไม่ขึ้น จะนำไปฝังในต้นไม้ใหญ่และมีการเซ่นหมูเพียง 1 ตัว
2. ดิสปาแสงบองกิ เป็นพิธีกรรมที่จัดเพียงวันเดียวสำหรับวัยรุ่นหรือผู้ใหญ่ มีการเซ่นด้วยควาย 1 ตัวและหมู 4 ตัว
3. ดิสปาทัลลังบองกิ เป็นงานศพของชนชั้นกลาง และใช้เวลา 3 วัน 3 คืน มีการเซ่นไหว้ควาย 4 ตัว และหมูจำนวนมากมาย ในวันที่สองของงานศพญาติของผู้ตาย จะนำของขวัญ มีการเต้นรำที่มีเรื่องราวเกี่ยวกับผู้ตาย โดยเป็นการอำลาวิญญานของผู้ตาย และหวังว่าวิญญานจะไปสู่สุคติ
4. ดิปาลิมังบองกิ เป็นพิธีกรรมสำหรับชนชั้นกลาง จัดขึ้น 5 วัน 5 คืน ใช้ควายจำนวน 8 ตัวและหมูถูกฆ่าเป็นจำนวนมาก
5. ดิปาปิตุงบองกิ เป็นพิธีกรรมสำหรับคนระดับล่างของชนชั้นสูง จัดงาน 7 วันมีการฆ่าควายจำนวน 10 ตัว และหมูจำนวนมาก
6. ดิราไป เป็นพิธีกรรมที่ยิ่งใหญ่และซับซ้อนที่สุด พิธีกรรมจะแบ่งเป็นสองช่วงแต่ละช่วงจัด 7 วัน และเว้นประมาณ 6 เดือนหรือ 1 ปี ในระหว่างพิธีกรรมคนในครอบครัวผู้ตายจะงดทานข้าว จะทานแต่ผลไม้และมันฝรั่ง การเซ่นไหว้จะใช้ควายจำนวน 12 ตัว หรือ 24 ตัว และหมูตัวใหญ่จำนวน100 ตัว และมีการเต้นรำ ชนวัว ชนไก่ ศพของคนตายจะถูกมัดคล้ายมัมมี่และเก็บไว้ในบ้าน การจัดงานในช่วงที่สองก็จะดำเนินการเช่นเดียวกับช่วงที่หนึ่ง เมื่อมีคนตาย ไม่ว่าจะเป็นบ้านใด ชาวโทราจาในหมู่บ้านและต่างหมู่บ้าน จะไปช่วยงาน โดยนำอาหาร สัตว์ พืชผลไม้ เหล้าหมักจากมะพร้าว ฯลฯ ไปด้วย ซึ่งถ้าเป็นสัตว์ เช่น ควาย หมู จะมีการวัดขนาดก่อนที่จะทำการฆ่า เพราะครอบครัวผู้ตายจะต้องตอบแทนผู้ที่นำมาให้ในขนาดที่เท่ากัน
หลังจากเสร็จพิธีกรรมต่างๆ ก็จะเคลื่อนย้ายศพไปยัง สุสาน โดยสร้างเป็นบ้านจำลองแล้วนำศพไปไว้ที่สุสาน ซึ่งในสังคมโทราจาจะมีหลายประเภท เช่น
- ชนชั้นสูง จะฝังในช่องหินตามหน้าผา ส่วนใหญ่เป็นสุสานครอบครัวมีตุ๊กตาไม้รูปผู้ตายมาวางไขว้ไว้หน้าช่องหินนั้น การสลักหินจะใช้เวลา 6 เดือน
- ส่วนชนชั้นกลาง และชนชั้นล่าง จะนำศพมาไว้ภายในถ้ำ วางซ้อนกันแล้ว นำดอกไม้วางไว้เพื่อเซ่นไหว้ผู้ตาย
(แหล่งที่มา: ความตายในดินแดนโทราจา เกาะสุรีเวซี อินโดนีเซีย ,รัศมี ชูทรงเดช คณะโบราณคดี มหาวิทยาลัยศิลปกร , ศิลปวัฒนธรรม)30 ก.ค. 53.14.29น.
อาถรรพณ์เวท